forvalting

Skarsjøen skiferbrot i Stjørdal, omkring 1900. Stjørdal hadde svært mange skiferbrot. No er dei alle nedlagde. Biletet er i Stjørdal historielags eige og har vore brukt i boka "Sånn va de!" ( 1999). Takk til Kjell Erik Petterson for utlån. — Skarsjøen skiferbrot i Stjørdal, omkring 1900. Stjørdal hadde svært mange skiferbrot. No er dei alle nedlagde. Biletet er i Stjørdal historielags eige og har vore brukt i boka «Sånn va de!» (1999). Takk til Kjell Erik Petterson for utlån.

Noreg har tusenvis av gamle steinbrot – ei kulturarv som er sterkt truga. Det gjeld ikkje så mykje godt verna steinalderbrot eller brot frå mellomalderen. Det gjeld den store arven frå den tidleg-moderne tida, frå 16-1700-talet og frametter; brota som bygde byane sine monumentale bygningar, fine bruer og vegar, fjøs og hus – og som sjølvsagt òg vart brukte til skulptur og ornamentikk. Nesten alle desse brota er nedlagde, mange er gløymde, dei fleste står utan vern. Dei vert øydelagde av utbygging, sjølv om mange er ressursar for god stein, m.a. til restaurering. Og samstundes som steinbrytning har vorte sterkt mekanisert, går det tradisjonsrike, manuelle steinhandverket i gløymsla. Alt dette må vi gjere noko med! Saman med Norges geologiske undersøkelse (NGU) har Norsk Kvernsteinsenter føreslått ein nasjonal strategi for vern og bruk av steinbrotsarven. Les meir →

Tord Kristian Karlsen har nett fått opp ein kvernstein frå botnen av Myklebustfjøra i Hyllestad. Thomas Bjørkeland fraus der nede i vatnet og løfta han opp!

Denne veka har marinarkeologar frå Bergens Sjøfartsmuseum trassa kulde og sno og dykka etter kvernstein langs Sørefjorden og i Myklebustfjøra i Hyllestad. Målet var å kartfeste stein som av ein eller annan grunn har hamna på havets botn. Det kan vere vrakstein frå den store produksjonen på land, men òg ferdige kvernstein som vart mista då dei skulle lastast på båt for eksport til den store verda i vikingtida og mellomalderen. Undersøkingane er ein del av Sjørfartsmuseet sitt forvaltingsansvar for marinarkeologien på Vestlandet – og dei er viktige for Kvernsteinsparken: for såleis kan vi betre forstå, formidle og hjelpe til med å forvalte steinbrotlandskapet. Ein stor del av landskapet finn ein på fjordbotnen! Les meir →